Korte versie:
Op het tropische eiland Ko Phagnan heb ik deelgenomen aan een meditatie retraite. Een bijzondere ervaring. Toen ik na 7 dagen mijn telefoon weer aanzette, kreeg ik het verschrikkelijke nieuws: René Zeetsen en Ernst Mollinger, twee dierbare collega’s, zijn afgelopen dinsdag helaas omgekomen toen zij tijdens een schietoefening in Mali zijn gecrasht met hun Apache. Ongeloof… Geschokt… Verdriet… May they rest in peace.
Uitgebreide versie:
Er zijn maar weinig Apache vliegers in Nederland en we kennen elkaar dus goed. We delen bijzondere ervaringen en dat schept een band die verder gaat dan simpelweg collega’s. Ik was vorig jaar nog met Ernst op wintersport. Ik ben een instructeur van René geweest. Een paar jaar geleden zou ik overgeplaatst worden naar hun vlucht. Ik ben toen mee geweest naar Amerika en heb met veel van die jongens gevlogen en gefeest. Ik was erbij toen René zijn bijnaam kreeg. Beiden waren goede vliegers. Wat er precies is gebeurd wordt nog onderzocht, zoals dat altijd gaat bij een crash. Alles wijst voorlopig op een ongeluk.
Tijdens de meditatie week zag ik op een gegeven moment een vlinder met een hap uit een van zijn vleugels. Wanneer ik een vlinder zie moet ik altijd direct aan mijn moeder denken, omdat zij van vlinders houdt. Een gevoel dat er iets ergs was gebeurd met haar kwam sterk bij me op. Ik had het fout. Het was niet mijn moeder…
Aan het eind van de retraite was ik blij dat ik de week had volgehouden en dankbaar voor de inzichten die het me had opgeleverd. Ik voelde me ontspannen, kwetsbaar en gelukkig. Samen met andere deelnemers zaten we na te kletsen over de bijzondere ervaringen die we hadden gehad. Toen ik eindelijk besloot het klooster te verlaten en mijn tas ging pakken in mijn hut, opende ik mijn berichtjes. Als een donderslag bij heldere hemel knalde het nieuws naar binnen. Eerst ongeloof en ontkenning. Snel meer berichtjes lezen. Het was al twee dagen geleden gebeurd… Snel op internet kijken. Op NOS zag ik het bericht inclusief hun foto’s en toen maakte het ongeloof plaats voor een knoop in mijn maag en intens verdriet. Snel belde ik een collega om te horen wat er was gebeurd. Sta ik vervolgens op het balkonnetje te bellen, komt er een bruine slang zo dik als mijn arm en een meter of vier lang richting mijn balkon gekropen. En ik ben al bang voor kleine slangen. Ik moest mijn collega even laten wachten, want hij kroop richting mijn enige vluchtweg. Ik zwaaide met een bezem en de slang vluchtte gelukkig weg. Terug naar het telefoongesprek. Valt de verbinding weg omdat het Thais prepaid simkaartje op is. Snel Nederlandse er weer in en verder bellen. Nu ik heb van mijn collega had gehoord was er geen weg meer terug. Het is echt zo. Ernst en René leven niet meer.
Een andere deelnemer was verbaasd dat ik er nog was. Toen ik een arm om mij heen kreeg, brak ik. Tranen rolden over mijn wangen. Het hakte er flink in, juist nu ik zo kwetsbaar was. Aan de andere kant gaf me dat ook direct de kans om het verdriet echt te doorleven, het er gewoon te laten zijn. Gelukkig was ik nog in het klooster en nog niet in de drukke bewoonde wereld. In de Boeddha tempel heb ik twee kaarsen aangestoken voor René en Ernst. Het was mijn manier om ze een laatste eer te betuigen. ’s Avonds heb ik al kijkend naar hun foto’s twee whiskey achterover getikt. Een aantal jaren geleden toen Richard verongelukte, hebben we dat ook gedaan met z’n allen. En ook nu hoorde ik achteraf dat mijn collega’s in Nederland dat hebben gedaan als eerbetoon. Mijn gedachten gingen ook uit naar hun dierbaren. Ik wens hun geliefden, familie en vrienden veel sterkte bij het verwerken van die grote verlies.
Ik heb met kippenvel zitten kijken naar de beelden van de kisten die aankwamen in Nederland en door mijn collega’s werden gedragen. Het zag er uit als een waardige ceremonie. Het beeld van de twee collega’s in desert flightsuit die hun gevallen kameraden naar huis brachten gaf me echt een brok in mijn keel. En die twee losse stetsons… Het is zo bizar allemaal. Woorden kunnen het nooit goed beschrijven.
Ik had al vaker gehoord over een Vipassana meditatie retraite en was nieuwsgierig geworden naar wat het was. Thailand heeft veel boeddhistische tempels en bij sommigen worden ook Engelse retraites aangeboden. Ik ben naar Wat Kow Tahm gegaan, waar een zevendaagse (normaal is 10 dagen) werd aangeboden die ook voor beginners geschikt was. Een week lang leefde ik vrijwel afgesloten van het normale leven en onderzocht ik wat er allemaal in mijn hoofd gebeurde. Een week lang geen luxe, geen gadgets, geen muziek, geen sporten, geen contact met de buitenwereld, geen seks, geen parfum (en voor vrouwen geen make up), geen tv, etc. Maar vooral geen contact met elkaar! Het was een stilte retraite. Er mocht helemaal niet gesproken worden. Sterker nog, we werden zelfs verzocht oogcontact te vermijden. We werden uitgedaagd om ieder moment van iedere dag volledig naar binnen te kijken naar wat er gebeurt. Twee keer per dag kregen we een uur les over de leer van de Boeddha, waarbij met 26 eeuwen oude wijsheid de processen in mijn hoofd werden uitgelegd. Het mooie was dat er niet werd gepretendeerd dat het de waarheid was. Ik werd juist uitgedaagd om naar binnen te kijken en zelf te ervaren wat voor mij waar is. Het is niet iets wat je moet geloven. Iedereen kan het zelf zien. Ik was vroeger alleen veel te druk met mijn normale leventje om er überhaupt op te letten.
In het begin was het in mijn hoofd nog een storm aan gedachten en gevoelens. Piekeren, peinzen, plannen, herinneren, ergeren aan ongemak, oordelen over anderen, denken het beter te weten, etc. Door niet mee te gaan in die gedachten en niet uitgebreid over het onderwerp te gaan zitten nadenken, maar het slechts op te merken, het proces te herkennen en weer los te laten, ontstond er meer afstand en werd ik minder meegezogen in mijn gedachtenstroom. Opmerken, weten, loslaten. Opmerken, weten, loslaten. Moment, na moment, na moment…
Het is niet te doen om hier even te beschrijven wat ik allemaal heb geleerd tijdens de retraite. Het was een bijzondere ervaring en misschien ga ik wel vaker iets in die richting doen. Het was niet altijd gemakkelijk. Bij het inchecken sloeg ik direct de eerste de beste mug dood die ik zag. Dat bleek al niet de bedoeling. De echte Boeddhisten wensen alle levende wezens een warm hart toe. Uiteindelijk heb ik tijdens een meditatie zelfs helemaal ervaren hoe het is om een mug gewoon rond te horen vliegen, op me te voelen gaan zitten, me te voelen prikken en het daarna te voelen jeuken. Prettig is anders, maar eigenlijk valt de daadwerkelijke pijn best mee. Toch reageren mijn gedachten en gevoelens bij het horen van een mug alsof mijn leven in gevaar is. Echt bizar om dat soort dingen zo helder en intens te ervaren. In plaatst van op de autopilot op een aangeleerde manier te reageren, gewoon echt zien wat er daadwerkelijk is. De laatste twee dagen waren voor mij het moeilijkst. Ik besefte dat het bijna afgelopen was en dacht dat iedereen om mij heen verlicht werd, behalve ik. Frustratie, twijfel en heel veel gedachten. Dan worden dagen volledig in mezelf gekeerd zijn best lang. Het heeft me wel in laten zien hoe ik mijn eigen ellende veroorzaak. Er is gewoon wat er is.
We hadden enorm geluk met de leraar. Hij was een Australiër en kon super goed en humoristisch uitleggen. Ik genoot van zijn lessen. Het was prachtig hoe hij aan het uitleggen was hoe ik in mijn normale leven de hele dag door van alles probeer te krijgen en van alles juist probeer weg te drukken. Willen, willen, willen. Weg, weg, weg. En maar streven naar die twee. Pfff. Wat een vermoeiend leven. Tevredenheid is een belangrijke factor daadwerkelijk geluk. Dat willen, willen, willen, dat streven naar genot, zorgt juist voor een zwaar leven. En als er iets is dat in onze Westerse maatschappij sterk wordt aangemoedigd, is het wel het willen, willen, willen. Er worden miljarden gestopt in marketing. Er wordt meer geld uitgegeven aan marketing dan aan het daadwerkelijk produceren van een product. Het is onvoorstelbaar hoeveel moeite wij als maatschappij stoppen in het voeden van onze eigen hebzucht, het stimuleren van ons willen en dus het creëren van onze eigen ellende. Lang leve de consumptie maatschappij! NOT!!! Wat mij betreft wordt het tijd voor een andere manier van leven en ik hoop daar op de een of andere manier een steentje aan bij te dragen.
Na de retraite voelde mijn leven als een heftige achtbaan. Ik ben op dit moment nog op het eiland met een paar andere deelnemers en de dagen vliegen voorbij. Ik moet over een paar dagen voor mijn visum het land uit, dus zal maar eens na gaan denken over waar ik heen wil. Geen plan hebben is soms heerlijk, maar nu zal ik toch echt even iets moeten gaan verzinnen.
Ik zou nog zoveel dingen kunnen vertellen. Over een prachtige kajak tocht door een mangrove, over de heerlijke cultuurverschillen, over het leven in het moment, over James Bond Island, over het missen van het vliegen en mijn dierbaren, over mijn dromen voor de toekomst, etc. De update is al lang genoeg zo. Ik ga weer opkijken van mijn scherm en in het moment leven.
Dank allemaal voor de vele hartverwarmende berichten en mailtjes die ik heb mogen ontvangen van jullie n.a.v. de crash. Jullie medeleven waardeer ik zeer. De normale reacties op mijn mailtjes waardeer ik overigens ook heel erg. Ik reageer lang niet altijd, want dan zou ik geen tijd overhouden om van het paradijsje hier te genieten. Ik lees ze allemaal en geniet ervan. Het is voor mij een manier om toch een beetje verbonden te zijn met jullie.
Hartelijke groet,
Peter Gordijn
