Korte update
Het gaat super goed met me. Ik heb de meest bijzondere ervaring van mijn hele leven (tot nu toe) gehad en denk nu ineens religieuze- en spirituele teksten te begrijpen. Maar hoe verwoord ik iets dat letterlijk onbeschrijfbaar is?
Uitgebreide versie
Inleiding
Vroeger moest ik niets hebben van religie. Iets wat ik niet met mijn logische verstand kon verklaren, kon het toch niet bestaan? Een man met een witte baard die op een wolk bepaalt wat er hier gebeurt, wie gelooft dat nou? En hoezo mag je in bijvoorbeeld de Islam geen afbeeldingen maken van Allah? Wat een onzin, dacht ik. En dan heb je nog van die vage Zen zinnetjes als: 'in de leegte is alles.' Als er van alles is in die leegte, is het toch niet leeg?!! Of het Taoïsme: 'Dat wat kan worden benoemd, is niet de Tao.' Hou toch eens op met dat geouwehoer over wat het niet is en zeg dan gewoon wat het wel is!
Ayahuasca
Non-dualisme was ook zo’n vaag begrip. Toch hoorde ik het begrip steeds vaker om me heen en werd nieuwsgierig. Vanuit mijn verlangen om het leven te begrijpen, wilde ik ook weten wat non-dualisme nou echt was. Dualisme kan ik bevatten. “Ik” en “iets buiten mij” zijn twee separate dingen. Logisch. Maar wat moest ik me dan voorstellen bij non-dualisme? Als er niet meer zoiets zou bestaan als dingen buiten mij, dan zou alles met elkaar verbonden zijn, dan zou alles één zijn en dan zou het “ik” dus niet meer bestaan. Hoe kan dat nou?!!
Dankzij mijn zoektocht naar zelfkennis kwam ik terecht bij Ayahuasca. Het is een plantmedicijn uit het Amazonegebied wat stamt uit de traditie van de Sjamanen. (Plantmedicijn klinkt heel vriendelijk, maar feitelijk zit er DMT in en dat is een geestverruimend middel. Hierdoor is er veel scepsis en weerstand tegen dit middel. Gelukkig wordt het gedoogd in Nederland, mede omdat het ook door een Christelijk kerkgenootschap wordt gebruikt.) Verschillende mensen zeggen dat ze dankzij Ayahuasca van trauma’s, verslavingen, burn-outs en depressies af zijn. Anderen zeggen een staat van non-dualisme te ervaren. Een logisch gevolg van globalisering is dat het zich via deze enthousiastelingen aan het verspreiden is. Hoe kan iets zoveel invloed hebben op een mensenleven? En wat is toch dat non-dualisme waar ik zoveel over had gehoord? Als ik echt wilde weten wat non-dualisme is, zat er maar één ding op: zelf ervaren.
Gewijde Reis
De Gewijde Reis is een van de organisaties in Nederland waar je een Ayahuasca-ceremonie kan doen. De ruimte was prachtig aangekleed met doeken, beeldjes, bloemen en kaarsjes. Iedereen was in het wit gekleed en in de stilte was een lichte spanning te voelen. De begeleiders troffen de laatste voorbereidingen en deelden de glaasjes Ayahuasca uit. Naast mijn matras lag een blinddoek klaar, omdat de “reis” zich binnen in jezelf afspeelt. Ook stond er een kotsbak, omdat de meesten als bijwerking moeten overgeven. Sommigen krijgen zelfs diaree. Niet echt iets dat je voor je plezier doet dus. Misschien dat daardoor de gemiddelde leeftijd van de groep ook zo hoog was. Er waren hier geen twintigers opzoek naar sensatie. Dit waren mensen tussen de 30 en 70 die een volgende stap wilden maken in hun persoonlijke ontwikkeling.
Ceremonieel dronken we gezamenlijk het eerste glaasje. De smaak van het donkergroene drankje was zo ranzig dat ik bijna direct over mijn nek ging. Gelukkig hield ik het binnen zodat het spul zijn werk kon gaan doen. Na een gezamenlijke meditatie (Ayahuasca heeft tijd nodig om in te werken) ging ik lekker liggen met mijn blinddoek op en genoot van de prachtige muziek. Sommigen hadden hun spuugbak al nodig gehad. De eerste mensen waren al “op reis" en bevonden zich duidelijk in een andere dimensie. Degene naast me lag sereen rustig stil, een ander moest heel hard huilen en weer een ander lag te kronkelen. Iedereen reageerde er anders op. Iedereen maakt zijn/haar eigen proces mee. Dat is denk ik ook de reden dat ze zeggen dat je iedere keer precies krijgt wat je nodig hebt.
Non-dualisme
Liefhebbers kregen een tweede glaasje. Ik ook. Toen de Ayahuasca eindelijk bij mij begon te werken, was het alsof ik in een bizarre droom terecht kwam. Geluiden, vormen en kleuren vervaagden. Alles liep door elkaar heen, ging in elkaar over en was continue aan het veranderen. Dit had niets meer met persoonlijke ontwikkeling te maken, dit was gewoon keihard spacen. Wanneer iemand mijn lichaam aanstootte of wanneer mijn lichaam het bijvoorbeeld koud had, was ik weer ineens terug in de normale wereld. Ik keek dan even rond, legde een dekentje goed, liet daarna alles weer ontspannen en weg was ik. Het was echt alsof ik uit mijn lichaam kon met mijn bewustzijn. Ik vond het prachtig, maar dit was niet waarvoor ik gekomen was.
Gelukkig kwam ik na een tijdje in een andere dimensie terecht. Een dimensie voorbij concepten en woorden. Een dimensie waarin mijn “ik” vervaagde en opging in soort “wij” gevoel. Alles was één. Er was pure verbinding, onvoorwaardelijke liefde en extatisch geluk. En het was moeiteloos. Sterker nog, moeiteloos was de enige logische staat van zijn. Zodra ik iets voor elkaar probeerde te krijgen of probeerde tegen te houden, werd het minder en kwam ik weer meer in een afgescheiden “ik” terecht. Het is echt niet te beschrijven. Er was geen “ik” die iets leuk of stom, mooi of lelijk, fijn of pijnlijk vond. En er waren geen gedachtes. Er was geen “ik” die probeerde iets te begrijpen en geen “ego” die iemand probeerde te zijn, laat staan groter voor te doen dan hij werkelijk is. Alles gebeurde gewoon.
Omdat al dat “ik”-gedoe er niet is, spreekt men ook wel van leegte, een open onbegrensde ruimte waarin alles kan ontstaan. En dat gebeurt vanzelf. Dingen ontstonden en dingen verdwenen weer. En het was het mooiste wat ik ooit heb mee mogen maken. Soms ontstond er een nieuwgierigheid. Door me daar niet mee te bemoeien, door vooral niks te doen en dus ook niks tegen te houden, ontstond er als vanzelf een speelse ontdekkingstocht. En heb je enig idee hoe leuk een ontdekkingstocht is in een dimensie van onbegrensde mogelijkheden? Ik heb me nog nooit zo gelukzalig, vrij en ontspannen gevoeld. Onbeschrijflijk mooi.
De dagen erna
Nadat het was uitgewerkt bleek dat iedereen een geheel eigen proces had doorgemaakt. Sommigen hadden hun diepste angsten doorleeft en uiteindelijk de ultieme verlossing ervaren. Anderen beschreven vergelijkbare non-dualistische ervaringen. Ik kreeg het vermoeden dat de indrukken in de andere dimensie worden gevormd door wat er in jezelf leeft. Je wordt met alles in jezelf geconfronteerd (en dat kan als pijnlijk worden ervaren) totdat je in staat bent je “ik” los te laten en op te lossen in de bron. Dit moet bijna wel, want de uiteindelijke non-dualistische ervaring wordt door meerderen beschreven.
Ik was er helemaal stil van en had totaal geen verlangen te praten. Ik liep over van geluk en liefde. Ik kon alleen maar lachen en moest regelmatig huilen van geluk. Wat had ik in hemelsnaam meegemaakt?!! Had ik een glimp opgevangen van verlichting? Was dit de zelfloosheid waar het Boeddhisme over verteld? Was dit de Goddelijke dimensie die inderdaad altijd en overal aanwezig is? En hoe leg je dit uit in onze normale werkelijkheid? Het is niet tastbaar, je kan het niet zien, nog horen, nog ruiken. Het is onmogelijk om in woorden te beschrijven wat het wel is. Ineens viel het kwartje voor me: Dit is het dus, waarom men in het Taoïsme zegt: ‘Dat wat benoemd kan worden, is niet de Tao.’ Ineens is het niet meer dan logisch. Jarenlang probeerde ik het te begrijpen, maar kon ik het niet vatten met mijn logica. En nu, na één ervaring waarin het denken juist afwezig was, is alles ineens kraakhelder. Want als dit de Goddelijke dimensie is, dat snap ik best dat de Islam zegt dat je God niet mag afbeelden. Niet omdat je geen mooie schildering mag maken, maar omdat iedere afbeelding per definitie niet God kan zijn (of Allah, Boeddha, Wereldziel, wat voor naam je ook kiest, alles verwijst naar hetzelfde). Iets dat voorbij de dimensie van concepten, dingen en woorden gaat, KAN niet in de onze normale dimensie beschreven of afgebeeld worden.
Logisch dus ook dat religieuze- en spirituele stromingen vaak juist vertellen wat het niet is. En logisch dat er van die zinnen komen als: ‘de leegte waarin alles is.’ Na mijn Ayahuasca-ervaring klinkt dit zó logisch, en toch kon ik het de afgelopen jaren niet vatten met puur mijn denken. In de non-dualistische dimensie is niets en daardoor alles. Het is niet ergens en toch is er geen plek waar het niet is. Terwijl ik dit schrijf besef ik me dat ik tot voor kort helemaal niets had gekund met deze zinnen, en toch weet ik nu dat het naar die onbeschrijfbare dimensie wijst. Een staat van zijn die alleen kan worden ervaren door alles wat je denkt te weten los te laten.
Meerdere wegen naar Rome
Het meest fascinerend nu vind ik de vraag: hoe echt is dit? Heb ik nou gewoon zitten trippen, of heb ik echt een glimp mogen opvangen van wat verlichting is? Boeddhisten die lang mediteren, beschrijven een vergelijkbare ervaring. Dus dit puur afdoen als een drugstrip, is voor mij te makkelijk. Ik denk wel dat als je alleen Ayahuasca zou gebruiken voor de kick en niets zou integreren in je leven, het wel op drugsgebruik kan lijken. Ken Wilber, een spirituele leraar en schrijver, zei in een filmpje op internet dat de combinatie van persoonlijke ontwikkeling en het gebruik van Ayahuasca heel krachtig kan zijn. Misschien dat mijn acht jaar persoonlijke ontwikkeling ertoe hebben bijgedragen dat ik deze prachtige ervaring heb gekregen.
Zou het kunnen dat een gelovige die zegt Jezus te hebben gevonden in zichzelf, naar dezelfde dimensie verwijst? Zou het kunnen dat alle religies en stromingen naar dezelfde onbeschrijflijke dimensie wijzen? Slechts wijzen, want meer dan wijzen kan tenslotte niet. Omdat het niet in woorden te vatten is en nooit vlekkeloos kan worden uitgelegd, zit iedereen die het probeert er per definitie naast. En dus is het zo ontzettend logisch dat men valt over elkaars woorden (tot kruistochten aan toe). Zolang we met ons denken elkaars verwijzingen aanvechten, zullen we er nooit achter komen dat iedereen dezelfde mystieke ervaring bedoelt. En juist dat zou ons de verbinding kunnen geven die we in de normale tastbare dimensie zo hard missen. Juist dat zou ons kunnen doen beseffen dat we allen één zijn.
Integreren
Ik ben zeer dankbaar voor deze bijzondere ervaring. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik nu de ruimte heb om alle indrukken rustig te verwerken en te integreren in mijn leven. Maar hoe integreer je loslaten en zelfloosheid in dit leven? Pffff. Er valt nog zoveel te ontdekken. Wordt vervolgd...
NB: Mocht je zelf een Ayahuasca-ceremonie willen bijwonen, zorg dan dat je goed weet waar je aan begint. Alles heeft risico’s, dus dit ook. Het is altijd een eigen keuze om dit te gaan doen!
’Niet ik, niet jij, maar WIJ maken een betere wereld.’
Generaal b.d. Van Uhm
